Για τρεις ημέρες, μια ιστορική πόλη που ήδη βουλιάζει από τον υπερτουρισμό και την κλιματική κρίση, απειλείται να μετατραπεί σε σκηνικό χολιγουντιανού γάμου. Ο Τζεφ Μπέζος, με όχημα τον πλούτο του, επιχειρεί να «κλείσει» τη Βενετία για τον γάμο του. Οι τοπικές κοινωνίες αντιδρούν, τα σύνορα του αυτονόητου δοκιμάζονται και η ερώτηση είναι μία: μέχρι πού φτάνει η δύναμη του χρήματος;
Δεν μπορούν οι πλούσιοι να κάνουν ό,τι θέλουν
Ο Τζεφ Μπέζος είναι ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο. Όμως αυτό δεν του δίνει το δικαίωμα να μετατρέπει μια ιστορική ευρωπαϊκή πόλη σε ιδιωτικό του σκηνικό για έναν γάμο. Ο προγραμματισμένος «γαμήλιος εορτασμός» του στη Βενετία, με φήμες για πλήρες κλείσιμο περιοχών, αποκλεισμούς για τους κατοίκους και εκατοντάδες καλεσμένους από την παγκόσμια ελίτ, δεν είναι ένα αθώο κοινωνικό γεγονός. Είναι η έκφραση μιας βαθιάς αλαζονείας: της πεποίθησης ότι με αρκετά χρήματα όλα μπορούν να γίνουν.
Σε έναν κόσμο όπου οι ανισότητες αυξάνονται και η δημοκρατία πιέζεται από τα οικονομικά συμφέροντα, τέτοιες κινήσεις δεν είναι απλώς προκλητικές. Είναι επικίνδυνες. Ο λαός χάνει την εμπιστοσύνη του στη δικαιοσύνη όταν βλέπει ότι οι πανίσχυροι έχουν πρόσβαση σε πράγματα που στους υπόλοιπους απαγορεύονται: δημόσιος χώρος, ασφάλεια, σιωπή, ανοχή.
Δεν είναι «φθόνος». Είναι απαίτηση για ισονομία.
Η Βενετία υποφέρει και δεν αντέχει άλλα show
Ειδικά σε μια πόλη σαν την Βενετία που υποφέρει χρόνια από τον υπερτουρισμό και πραγματικά κινδυνεύει, η χρησιμοποίηση της ως ντεκόρ είναι συμβολικά τουλάχιστον ηλίθια. Δεν είναι τυχαίο ότι η UNESCO έχει απειλήσει να αφαιρέσει τη Βενετία από τη λίστα Παγκόσμιας Κληρονομιάς αν δεν ληφθούν μέτρα για την υπερβολική εμπορευματοποίησή της. Τα megayacht που θα καταφθάσουν σημαίνουν αυξημένα απόβλητα και κίνηση σε μια λιμνοθάλασσα που ήδη ασφυκτιά. Συν την κατανάλωση ενέργειας και πόρων για την υποστήριξη του event.
Το σοβαρότερο όμως ζήτημα ίσως να μην είναι καν η επιδεικτική υπερβολή ή η περιβαλλοντική επιβάρυνση, αλλά το γεγονός ότι η κοινωνία φαίνεται να μην έχει λόγο. Ότι η πολιτική ηγεσία της πόλης, όπως και πολλών άλλων περιοχών στον κόσμο, δείχνει πρόθυμη να παραδώσει δημόσιο χώρο, πόρους και εικόνα, στο όνομα του (συχνά αμφίβολου) οικονομικού οφέλους. Τι μήνυμα στέλνουμε στην κοινωνία όταν δείχνουμε ότι τα πάντα είναι διαπραγματεύσιμα, αρκεί να πληρωθούν;
Όπως έγραψε ένας Ιταλός δημοσιογράφος:
“Όταν η πόλη γίνεται σκηνικό για τους λίγους, παύει να είναι πατρίδα για τους πολλούς.”
Τοπικές αντιδράσεις: «Όχι στο νοίκιασμα της ψυχής μας»
Ευτυχώς, η κοινωνία της Βενετίας δεν έμεινε αμέτοχη. Οργανώσεις όπως η No Grandi Navi, γνωστές για τη μάχη ενάντια στα κρουαζιερόπλοια, ξεσηκώθηκαν αμέσως. Κατήγγειλαν ότι «η Βενετία δεν είναι resort για τους δισεκατομμυριούχους» και ότι η πόλη κινδυνεύει να γίνει προσωπικό φόντο για τους ισχυρούς. Κάτοικοι διαμαρτυρήθηκαν για τα μέτρα αποκλεισμού, την υποβάθμιση της καθημερινότητάς τους και την απουσία οποιασδήποτε δημόσιας διαβούλευσης. Η φράση που επαναλαμβάνεται στα πανό και στις αναρτήσεις είναι μία: «Η Βενετία δεν πωλείται – ούτε νοικιάζεται.»
Επίλογος: Ήρθε η ώρα να ορίσουμε όρια
Η συζήτηση δεν αφορά μόνο τον Μπέζος ή τη Βενετία. Αφορά τη σχέση μας με τον πλούτο, τη δημοκρατία και τον δημόσιο χώρο. Μπορεί το χρήμα να αγοράζει γαμήλιες τούρτες, μπορεί να νοικιάζει βίλες και να κλείνει λιμάνια. Δεν πρέπει όμως να νοικιάζει πόλεις. Η Βενετία είναι παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά. Και τέτοια πράγματα δεν ανήκουν σε κανέναν, ούτε καν στον πλουσιότερο άνθρωπο του κόσμου. Πρέπει οι πολλοί επιτέλους να έχουν λόγο για τις ζωές και τους τόπους του!