Ένα παιδί κοιτάζει τη στέπα κι η απέραντη στέπα τον κοιτάζει πίσω. Ο ήλιος καίει, τα σύννεφα τρέχουν, τα χόρτα ψιθυρίζουν ιστορίες. Κι εσύ διαβάζεις και διαβάζεις το τοπίο, τον κόσμο, τον εαυτό σου, σε ένα βιβλίο περίπατο στη φύση…
Τι γίνεται στη «Στέπα»
Η νουβέλα «Η Στέπα» (1888) του Αντόν Τσέχωφ ακολουθεί ένα εννιάχρονο αγόρι, τον Γιεγκόρ, που ταξιδεύει με άμαξα διασχίζοντας τη ρωσική στέπα. Δεν υπάρχει δράση με την παραδοσιακή έννοια. Ο κόσμος δεν ανατρέπεται, δεν θα βρείτε δράκους ούτε φαντασμαγορικές μάχες. Ο κόσμος στη «Στέπα» απλώς ανοίγεται μπροστά σας με κάθε λέξη. Μαζί με τον μικρό Γιεγκόρ ταξιδεύουν ο θείος του και ένας ιερέας. Το αγόρι φεύγει από το σπίτι για να πάει σχολείο, όμως η διαδρομή είναι αυτό που έχει σημασία όχι ο προορισμός. Μέσα από απλές εικόνες όπως ένα κοπάδι, μια καταιγίδα και την μια σιωπή που αποτελεί κεντρικό στοιχείο ο Τσέχωφ καταφέρνει να φτιάξει κάτι μαγικό: μια ολόκληρη αφήγηση ενηλικίωσης μέσα σε λίγες σελίδες.
Γιατί να το διαβάσεις
Γιατί «Η Στέπα» δεν είναι απλώς ένα τοπίο, όσο όμορφη κι αν είναι η περιγραφή και ο λόγος ενός μερακλή του λόγου, αλλά είναι μια εσωτερική εμπειρία. Ο μικρός Γιεγκόρ κοιτάζει τη φύση με μάτια που ακόμα δεν έχουν προλάβει να κουραστούν και να φθαρούν από αυτά των μεγάλων. Κι ο αναγνώστης μαζί του θυμάται, θυμάται τη δική του πρώτη φορά που άφησε πίσω του την παιδική ηλικία. Θυμάται πως κάποτε ήταν ο κόσμος, όχι πριν ο κόσμος αλλάξει, αλλά πριν ο ίδιος αλλάξει!
Η νουβέλα συνδυάζει λυρική περιγραφή με μια γλυκιά υπαρξιακή σιωπή. Δεν χρειάζεται τίποτα εντυπωσιακό ή δυνατές φωνές και κορώνες: η αφήγηση κινείται με τον ρυθμό της φύσης. Ο Τσέχωφ γράφει σαν να ζωγραφίζει, και η στέπα γίνεται σύμβολο για το άγνωστο, το μέλλον, το πέρασμα.
Ιδανικό για ένα καλοκαιρινό απόγευμα που δεν θέλεις να κάνεις θόρυβο. Να διαβάζεις και να ακούς την παύση ανάμεσα στις λέξεις.
Κάτι που δεν σου λέει η Wikipedia
Ο Τσέχωφ έγραψε τη Στέπα στα 28 του. Μόλις είχε αρχίσει να αφήνει πίσω του την ταμπέλα του χιουμορίστα διηγηματογράφου και να τον παίρνει στα σοβαρά η λογοτεχνική κοινότητα. Η νουβέλα αυτή ήταν η πρώτη του που δημοσιεύτηκε σε σοβαρό περιοδικό (Severny Vestnik) και θεωρείται το έργο με το οποίο «έδειξε τα δόντια του». Κι όμως, τίποτα το θεαματικό: ούτε ίντριγκα, ούτε κορύφωση. Ο ίδιος ο Τσέχωφ έλεγε ότι προτιμά τα ερωτήματα από τις απαντήσεις.
Το έργο υποδέχτηκε θετικές κριτικές ήδη από την πρώτη στιγμή, κυρίως για τη δύναμη της περιγραφής. Αλλά αυτό που σπάνια αναφέρεται είναι πως η Στέπα είναι και ένα είδος αυτοπροσωπογραφίας: ο Γιεγκόρ κουβαλά μέσα του τον νεαρό Αντόν, που μεγάλωσε σε μια μικρή ρωσική πόλη, μέσα στη σιωπή, τη φύση και το βάρος των πραγμάτων που δεν λέγονται.
Η Βιβλιοπρόταση της Εβδομάδας
Η Βιβλιοπρόταση της Εβδομάδας είναι μια σειρά εβδομαδιαίων άρθρων που προτείνουν ένα βιβλίο στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Η επιλογή γίνεται εμπειρικά, με κριτήριο τα προσωπικά μου αναγνώσματα και βιβλία που μου έμειναν, όπως λέμε. Δεν θα βρείτε εδώ λίστες με τα «καλύτερα βιβλία» ή άλλες τέτοιες ανοησίες. Το βιβλίο, όπως η μουσική, είναι και θέμα γούστου, δεν χρειάζεται να συμφωνήσουμε σε όλα!
Στόχος είναι, στην εποχή που ο κόσμος μας φαίνεται να κάνει βήματα προς το σκοτάδι, ενώ παράλληλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν σχεδόν καταβάλει κάθε ελεύθερο μας χρόνο, να δημιουργηθεί με αφορμή αυτήν την σειρά μια κοινότητα βιβλιόφιλων. Τα βιβλία, είναι σαν το παράθυρο που ανοίγουμε στα σπίτια μας για να μπει λίγος καθαρός αέρας. Έτσι η ηρεμία, οι ιδέες, οι σκέψεις και τα συναισθήματα, που μας χαρίζει ένα βιβλίο, ήταν πάντα, αλλά γίνονται σήμερα, ακόμη πιο αναγκαία!