Δώδεκα χρόνια μετά από εκείνες τις εκλογές του Μαΐου, που έβαζαν την νεοναζιστική τρομοκρατική οργάνωση της Χρυσής Αυγής στο ελληνικό κοινοβούλιο και τις τελευταίες εκλογικές επιτυχίες της Εναλλακτικής για την Γερμανία (AfD) και του FPÖ στην Αυστρία, αναρωτιέται κανείς: Που βρισκόμαστε σήμερα;
picture alliance / Roland Schlager
Τα ακροδεξιά κόμματα της Ευρώπης
Η ακροδεξιά ΑfD, μετά την Σαξονία και την Θουριγγία, πιάνει σχεδόν κορυφή και στις τοπικές εκλογές του Βρανδεμβούργου. Βάση των αποτελεσμάτων και των δημοσκοπήσεων, είναι σχεδόν αδύνατο να μην έχει λόγω στις επόμενες συζητήσεις σχηματισμού κυβέρνησης, στις επερχόμενες εθνικές εκλογές του 2025. Αντίστοιχα το ακραίο FPÖ του Χέρμπερτ Κικλ, αναδείχθηκε καθαρά πρώτη δύναμη στις εθνικές εκλογές της Αυστρίας, πρώτη φορά μετά το 1945. Σύντομα να πούμε, ο Κικλ μιλάει ανοιχτά για την «ανάγκη της καθαρότητας του αυστριακού αίματος», ενώ βουλευτές του πρόσφατα σε κηδεία φέρεται να τραγουδούν τον ύμνο των ναζιστικών SS.
Στην Ιταλία η Μελόνι, στην Ουγγαρία ο Όρμπαν και στη Γαλλία η Λε Πεν, έχουν καθιερωθεί ήδη σαν κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις. Το σχισματικό φλαμανδικό Vlaams Belang στο Βέλγιο, στην Πολωνία το ευρωσκεπτιστικό PiS και το PVV στην Ολλανδία είναι μόνο κάποια από τα κόμματα της Ευρώπης, που διαμορφώνουν ένα λαϊκίστικό μέτωπο. Με τις όποιες διαφορές τους και τα επιχώρια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους όλα, έχουν μετακινηθεί, την τελευταία δεκαετία, από το πολιτικό περιθώριο, στο κέντρο της πολιτικής σκηνής.
Ένας κόσμος που αλλάζει: Κρίση, πανδημία και πόλεμος
Η παγκόσμια οικονομική κρίση του 2009, ήταν ξεκάθαρα το σπίρτο που αναζωπύρωσε την ακροδεξιά στην Ευρώπη κι έβγαλε τα φίδια από τις τρύπες τους. Τα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας κατέρρευσαν και σε συνδυασμό με την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση, γέμισαν το ρητορικό τους οπλοστάσιο και τους επέτρεψαν να συνδεθούν με τις μεγάλες κοινωνικές μάζες. Η αποτυχία των «αριστερών» και «πράσινων» κομμάτων να ανταποκριθούν στις ελπίδες και τα προβλήματα των πολιτών, άφησαν γι’ αυτούς τον δρόμο πλέον ορθάνοιχτο.
Με την πανδημία και τους εγκλεισμούς, συντελείται μια μεγάλη μετάλλαξη κι από φορείς διαμαρτυρίας και παραστρατιωτικές φράξιες, γίνονται κόμματα εξουσίας. Με τον πόλεμο της Ουκρανίας, καβαλάνε ολοκληρωτικά το Anti-Woke κίνημα και καθιερώνουν το πολιτικό τους δόγμα «ή εμείς ή αυτοί». Αυτοχρίζονται, κατά αυτόν τον τρόπο, ως η μόνη «πραγματική εναλλακτική», αφού «όλοι οι άλλοι είναι το ίδιο».
picture alliance/dpa | Christoph Soeder
Τι έχει ήδη κερδίσει η ακροδεξιά σήμερα;
Η ακροδεξιά σήμερα, είτε κυβερνάει, είτε βρίσκεται στην αντιπολίτευση, έχει καταφέρει να γύρει ολόκληρο το πολιτικό φάσμα ένα τουλάχιστον βήμα προς τα δεξιά. Ποιος πριν από μια δεκαετία θα φανταζόταν ότι ένα πράσινο κόμμα θα ήταν υπέρ της αποστολής όπλων σε εμπόλεμη περιοχή; Ποιος θα φανταζόταν την σοσιαλδημοκρατία να μιλάει για ευροστρατό; Ποιος θα φανταζόταν προοδευτικά και «αριστερά» κόμματα να μιλάνε για «νόμιμους μετανάστες» και για την αναγκαιότητα του ΝΑΤΟ; Όλα αυτά, αποτελούν σημάδι, πως η ακροδεξιά έχει επιβάλλει την θεματολογία της στον δημόσιο διάλογο. Αναγκάζοντας μετριοπαθή κόμματα, για λόγους ψηφοθηρικούς, να οικειοποιούνται μέρος της ατζέντας και της ρητορικής τους.
Τα κόμματα όμως, πάνε κι έρχονται, η μεγαλύτερη πληγή που έχει ανοίξει όλη αυτήν η ιστορία, είναι το μίσος και το διχαστικό κλίμα στην ίδια την κοινωνία. Δεν είναι ένα απλό τετριμμένο σλόγκαν, το να πούμε πως ρατσιστικές και εξτρεμιστικές ιδέες έχουν πλέον δηλητηριάσει την καθημερινότητα μας. Είναι κανονικότητα πλέον, πλήθη ανθρώπων να τραγουδάνε για απελάσεις, να τραμπουκίζουν όποιους διαφωνούν μαζί τους, να τους αποκαλούν «προδότες», να απαρνιούνται την σύγχρονη ιατρική, την κλιματική αλλαγή τα στρατόπεδα εξόντωσης και τόσα άλλα.
Όταν ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ και νυν υποψήφιος, Ντόναλντ Τραμπ, χρησιμοποιεί σαν πολιτικό του επιχείρημα στο επίσημο ντιμπέιτ, μια τρολιά του ίντερνετ, ότι οι μετανάστες τρώνε τα σκυλιά των κατοίκων, καταλαβαίνει κανείς γρήγορα που βρισκόμαστε. Δείτε πως η Ουκρανία επαναφέρει ναζιστικά σύμβολα, στην επίσημα οντότητα του κράτους και ηρωοποιεί κάτι ιστορικά καθίκια. Δείτε πως το Ισραήλ πέφτει στα χέρια ακραίων φονταμελιστών και ονειρεύεται επεκτατισμούς και γενοκτονίες. Δείτε πως απαγορεύεται η έκτρωση, δείτε πόσα εκατομμύριά των κρατικών προϋπολογισμών πάνε πλέον στον στρατό, δείτε πως η λογοτεχνία κι ο κινηματογράφος γίνονται μηχανισμοί προπαγάνδας.
Αποφώνηση
Το κείμενο αυτό, αδικώντας το θέμα με την σύντομη φόρμα ενός άρθρου, δεν είναι για να τα βάψει όλα μαύρα. Δείτε το σαν το πρώτο βήμα του αλκοολικού! Το πρώτο βήμα κάθε εθισμένου, είναι να παραδεχτεί τον εθισμό του. Υπάρχουν αντίθετες κινήσεις, υπάρχει αλληλεγγύη και ανθρωπιά εκεί έξω. Μην φοβάστε, δεν θ’ αφήσουμε το μίσος να κερδίσει. Απλά χρειάζεται κάτι παραπάνω από το «ελάτε με εμάς, αλλιώς θα έρθουν αυτοί»!
picture alliance / ZUMAPRESS.com | Eyal Warshavsky